سوم این که آمار اگر واقعه یا رویداد مورد نظر، یک پدیده پیچیده و چند انضباطی باشد، آمار مورد گزارش از ترکیب و ارائه چند شاخص مکمل برخوردار باشد به نحوی که مجموعه آن‌ها با هم و در کنار هم بتواند تصویر جامع و روشنی از پدیده مورد بررسی را ارائه دهد.

چهارم این که آن مجموعه آمار بتواند با به تصویر کشاندن روند گذشته، مبنای قابل قبولی برای پیش‌بینی آینده را به دست بدهد.

رییس کل بانک مرکزی در دولت نهم خاطر نشان کرد: در رابطه با آمارهایی که ارائه می‌شود و نظام آماری موجود کشور، ویژگی اول و سوم در طراحی شاخص‌ها ملاحظه گردیده و سعی شده که شاخص‌های متناسب با ماهیت موضوع مورد نظر بهره‌برداری گردد. البته همه طرح‌های آماری نیازمند بازبینی و اصلاح و تکامل مستمر هستند تا بتوانند توانمندی و تناسب خود را حفظ کنند.

ویژگی دوم بستگی به کارآزموده بودن کارکنان و مدیران هر دستگاه آماری است. در کشور ما سازمان‌های مسئول تولید آمار از جمله بانک مرکزی و مرکز آمار از ساختار سازمانی منسجم و توانایی برخوردارند و کارکنان آن کار حرفه‌ای خود را تحت تاثیر خواست‌ها و اغراض مقطعی و کوتاه مدت نمی‌کنند.

انسجام و صحت آمار تولیدی از دو نقطه آسیب می‌بیند: یکی این که استفاده‌کننده آن، گزینشی اقدام نماید و تعدادی از شاخص‌ها را انتخاب و اعلام کند و تعدادی دیگر را حذف کند و یکپارچگی آن را به هم بزند. دوم این که برخی شاخص‌ها به جای سازمان تخصصی و بی‌طرف، توسط دستگاه ذینفع آن تولید شود. در ماه‌های اخیر بیشتر با پدیده گزینشی اعلام کردن آمار مواجه بودیم.

قائم مقام پیشین وزارت اقتصاد و دارایی در دولت نهم ادامه داد: در طول 4 سال گذشته به دفعات در نطق نوروزی و کنفرانس‌های خبری یا مناسبت‌های دیگر درباره تورم صحبت شده است و همواره نرخ تورم براساس متوسط سالیانه اعلام گردید اما اخیرا ناگهان مبنای آمار عوض شد و تورم نقطه‌ به نقطه موضوع گزارش به مردم شد. در هر دو زمان دستگاه تخصصی مربوطه که بانک مرکزی است، گزارش کامل و صحیح را ارائه می‌نمود.

سال گذشته به جدیت از بانک مرکزی خواسته می‌شد که از اعلام ماهانه نرخ تورم خودداری کند و آن را به فواصل شش ماهه یا سه ماهه موکول کند و همچنین با توجه به این که در برخی ماه‌های سال 87 شاخص نقطه به نقطه از شاخص متوسط بیشتر شده بود، تاکید می‌شد که از اعلام شاخص نقطه به نقطه خودداری کند. لیکن بانک مرکزی علاوه بر انتشار منظم و ماهانه، نسبت به اعلام مجموعه شاخص‌ها به طور کامل اقدام می‌نمود.

برای به دست آوردن تصویر کامل و دقیق از تغییر قیمت‌ها، سه شاخص: "متوسط سال"؛ "نقطه به نقطه"؛ و "تغییر نسبت به ماه قبل" باید با هم و در کنار هم ملاحظه شود. برای روشن‌تر شدن موضوع می‌توان آن را به معاینه قلب انسان توسط پزشک تشبیه کرد که باید فشار خون و ضربان قلب اندازه‌گیری شود و برای فشار خون، حداکثر و حداقل فشار اندازه‌گیری شود. هیچ پزشکی فقط با داشتن حداکثر فشار خون نمی‌تواند تصویر روشنی از سلامت قلب انسان به دست آورد. گاهی اوقات حداقل فشار خون تعیین‌کننده است. شاخص‌های اقتصادی، بالاخص شاخص‌های کلان نیز این چنین هستند.

ارائه ناقص شاخص‌ها همان‌طور که در بیانیه بانک مرکزی ذکر شده است گمراه‌کننده خواهد بود. اگر ارائه ناقص، ناشی از بی‌اطلاعی و فقدان دانش مسئولین مربوطه باشد، بر دستگاه‌های تخصصی و صاحب‌نظران این مسئولیت را پیدا می‌کنند که نسبت به توضیح و تشریح امر به آنان اقدام کنند. اگر چنان‌چه این اقدام با علم و اطلاع باشد و هدف آن پوشاندن بخشی از واقعیات برای عموم مردم و محروم کردن آنان از جریان شفاف اطلاعات باشد، آن‌گاه این اقدامی غیرمسئولانه وناشی از بی‌صداقتی نامیده می‌شود.

وی در خاتمه گفت: به حمدالله در این مورد خاص حضور و اعلام نظر کارشناسان و صاحب نظران و در نهایت بیانیه روشنگرانه بانک مرکزی موضوع را برای مردم روشن نمود. امید است دولت از این پس با دقت و صداقت بیشتر در این خصوص عمل کند. نمونه‌ای دیگر از این قبیل هم وجود دارد از جمله در رابطه با پرسشنامه طرح تحول اقتصادی در مصاحبه تلویزیونی که گفته شد 99درصد اطلاعات اقتصادی صحیح بود، اما بعد رئیس مرکز آمار مصاحبه کرد و گفت فقط در اطلاعات بانکی 35درصد خطا وجود داشته است.